فناوری Web 3.0 انقلاب اینترنت! قسمت دوم

چرا Web 3.0 از اهمیت بالایی برخوردار است؟

بذر ایده اولیه Web3 در آغاز پیدایش وب کاشته شد، اما ظهور فناوری‌های غیرمتمرکز از جمله بلاکچین می‌تواند فاصله‌ای شدید از مدل متمرکزی مانند Web2 ایجاد کند. اگر غیرمتمرکز کردن معماری وب حتی بخشی از مزایای وعده داده شده توسط طرفداران Web3 را ارائه دهد، می‌تواند اساساً نحوه تعامل افراد در وب و نحوه کسب درآمد شرکت‌ها از کالاها و خدمات را تغییر دهد. غول‌های دنیای Web 2.0 مانند آمازون، گوگل، متا و... با جمع‌آوری و تحلیل رفتارها و داده‌های مشتریان توانستد به کسب درآمدهای نجومی برسند و به سرعت رشد کنند. با انتشار نسل سوم وب، بسیاری از شرکت‌هایی که کار ذخیره‌سازی و حفاظت از اطلاعات افراد را بر عهده داشتند محو خواهند شد؛ زیرا سیستم بلاکچین یک سیستم بسیار پیچیده و ایمن است و افراد می‌توانند با خیالی آسوده اطلاعات خود را ذخیره کنند و بر سطح دسترسی به آن کنترل کامل داشته باشند. از طرفی دیگر می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی را در بستر Web3 ایجاد کند؛ برای مثال قابلیت‌های بازاریابی موجود در نسل سوم وب می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا تعادل بهتری بین حریم خصوصی و شخصی‌سازی نسبت به Web2 داشته باشند. همین امر باعث ایجاد رضایت بیشتر مشتریان و جلب اعتماد آن‌ها می‌شود که البته ممکن است برخی شرکت‌ها این میزان امنیت و محدودیت دسترسی به اطلاعات را مانعی برای پیشرفت شرکت خود و انجام بازاریابی دیجیتال بدانند! نکته مثبت برای معاملات، همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، حذف دلال‌ها و واسطهای معاملاتی است. طرفین معامله می‌توانند به راحتی معاملات خود را از طریق NFT و ارزهای دیجیتال انجام بدهند و حتی می‌توانند شروط قرار داد را نیز به صورتی سیستمی اجرا کنند؛ افراد سرمایه‌گذار می‌توانند مراحل مختلف تولید را مورد ردیابی و بررسی قرار دهند؛ تولیدکنندگان می‌توانند با بررسی مراحل تولید زنجیره تأمین خود را بررسی کنند تا از کمبود و کاهش تولید جلوگیری کنند و بسیاری کاربردهای دیگر(برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قراردادهای هوشمند و سایر کاربردهای بلاکچین به قسمت دوم مقاله بلاکچین مراجعه کنید). نسل سوم وب همچنین به عنوان زیرساختی برای متاورس بسیار حائز اهمیت است. متاورس مانند Web3 هنوز وجود ندارد ولی چیزی که مشخص است استفاده از سیستم بلاکچین، NFTها برای معاملات و نسل سوم وب و هوش‌مصنوعی برای پاسخگویی به نیازهای مختلف در آن است. متاورس و Web 3.0 در سطوح مختلف فنی، مفهومی و امنیتی به یکدیگر وابسته‌اند، بنابراین یا در یک زمان یا بلافاصله یکی پس از دیگری منتشر و راه‌اندازی خواهند شد. احتمالاً متاورس تا زمانی که زیربنای Web3 به طور کامل ساخته و محکم نشده است راه‌اندازی نخواهد شد.

نحوه عملکرد Web 3.0

در نسل اول و دوم وب، HTML چیدمان و نحوه نمایش صفحات وب را تعریف می‌کند و این موضوع در نسل سوم نیز همچنان باقی خواهد ماند، اما نحوه اتصال آن به منابع داده‌ها و محل استقرار این منابع متفاوت خواهد بود. تقریباً تمامی وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها در Web 2.0 از نوعی پایگاه داده متمرکز برای ارائه اطلاعات و فانکشن‌های خود استفاده می‌کنند، این در حالی است که در Web 3.0، برنامه‌ها به جای استفاده از این پایگاه‌های داده متمرکز از یک بلاکچین غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که فاقد اختیار مرکزی و دلخواه است. در تئوری، این روش دموکراتیک‌تر برای ایجاد و تأیید اطلاعات به کاربران کنترل بیشتری بر روی وب و نحوه استفاده از داده‌های شخصی آن‌ها را می‌دهد. تفاوت دیگر نسل دوم و سوم وب این است که در Web3، هوش‌مصنوعی و یادگیری ماشینی نقش برجسته‌تری برای ارائه محتواهای دلخواه هر کاربر و ارائه خدمات‌های گوناگون به آن‌ها نسبت به اپراتورهای معمولی دارند. در حالی که Web2 اساساً به کاربران اجازه می‌دهد تا در محتوای سایت مشارکت داشته باشند و گاهی اوقات آن را نیز دستخوش تغییرات کنند، Web3 به احتمال زیاد انجام این کار را به هوش‌مصنوعی منتقل کند. بنابراین، نسل سوم وب هوشمندتر و پاسخگوتر نسبت به نسل قبل خود خواهد بود، زیرا داده‌ها در ساختار وب معنایی به صورت منطقی سازماندهی می‌شوند و هوش‌مصنوعی در درک آن مهارت و سرعت بیشتری خواهد داشت. سازمانی با نام "سازمان غیرمتمرکز خودگردان" یا DAO(Decentralized Autonomous Organization)، مکانیسم حاکمیتی در حال ظهور در جوامع بلاکچین و Web3 است که با سلب کنترل از مقامات مرکزی و واگذاری آن به جوامع دیجیتال خودگردان، مدیریت وب را دستخوش تحولی شدید خواهد کرد. همچنین از آنجایی که برای انجام مبادلات و معاملات در Web3 از ارزهای دیجیتال به جای ارزهای دولتی استفاده می‌شود، مؤسسات مالی حذف خواهند شد و تمامی این معاملات بر روی بلاکچین‌های غیرمتمرکز صورت خواهد گرفت. به عنوان تفاوت عمده دیگر می‌توان از نحوه ادرس‌دهی نسل اول و دوم وب که به صورت IPv4 بود و تغییر آن در نسل سوم(به علت گستردگی بسیار شدید و نیاز به آدرس‌دهی‌های بیشتر) به IPv6 اشاره کرد.
در جدول زیر مقایسه نسل دوم و سوم وب را می‌توانید مشاهده کنید:

 

ویژگی‌ها و فناوری‌های کلیدی Web 3.0

پیشتر کم ‌و بیش با ویژگی‌های کلی نسل سوم وب آشنا شدیم. لیست این ویژگی‌ها عبارتند از:
1) غیرمتمرکز(Decentralized): برخلاف دو نسل اول وب که در آن حاکمیت و برنامه‌های کاربردی تا حد زیادی متمرکز بودند، نسل سوم وب برنامه‌ها و خدمات را از طریق یک رویکرد توزیع شده ارائه می‌کند که به یک مرجع مرکزی بخصوص وابسته نیست.
2) مبتنی بر بلاکچین(Blockchain-based): تمرکززدایی بلاکچین عاملی برای برنامه‌ها و خدمات توزیع شده Web 3.0 است؛ به این معنی که با بلاکچین، داده‌ها در یک شبکه گسترده توزیع شده نظیر به نظیر(peer-to-peer) مدیریت و تأیید می‌شوند. بلاکچین همچنین از یک دفترکل(Ledger) تئوریک تغییرناپذیر از تراکنش‌‌ها و فعالیت‌ها استفاده می‌کند که به تأیید صحت و ایجاد اعتماد در بین کاربران بلاکچین کمک می‌کند.
3) ارز دیجیتال(Cryptocurrency): ارز دیجیتال یکی از ویژگی‌های کلیدی نسل سوم وب محسوب می‌شود که انتظار می‌رود تا حد زیادی جایگزین ارزهای دولتی صادر شده توسط بانک‌های کشورهای مختلف شود.
4) سازماندهی معنایی(Semantically Organized): هدف اصلی وب معنایی این است که اطلاعات را به گونه‌ای دسته‌بندی و ذخیره کند که به بخش آموزش به سیستم مبتنی بر هوش‌مصنوعی کمک کند. وبسایت‌ها می‌توانند از این طریق کلمات موجود در عبارت‌هایی که جستجو می‌شوند را درست مانند انسان درک کرده و محتوای دقیق‌تر و مناسب‌تری را مطابق با نیاز هر کاربر نمایش دهند.
5) اتوماتیک‌سازی به کمک هوش‌مصنوعی: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های Web 3.0 خودکاری‌سازی فرآیندها به کمک هوش‌مصنوعی است. برنامه‌ها و وبسایت‌های مجهز به هوش‌مصنوعی، اطلاعات مورد نیاز کاربران را فیلتر کرده و ارائه می‌دهند.
در جدول زیر مقایسه دو شکل متمرکز و غیرمتمرکز وب را می‌توانید مشاهده کنید:

 

در حالی که برخی از بلاکچین‌ها تا حد زیادی متمرکز هستند، Web3 از بلاکچین‌های غیرمتمرکز به عنوان پایه و اساس مدل داده‌های توزیع‌شده خود استفاده خواهد کرد.
در قسمت بعد در رابطه با موارد استفاده Web 3.0 و همچنین مزایا و معایب آن بحث خواهیم کرد.